Zo maak je jezelf zichtbaar zonder dat het irritant wordt

Beeld: Mateo Bal

Tekst: Anna van den Breemer, Volkskrant

30 april 2024

Je wilt vaker je mond opentrekken tijdens een vergadering en de eer opstrijken voor een geslaagd project: hoe profileer je jezelf nadrukkelijker zonder dat collega’s jou gaan zien als een opschepper?

Saskia wil zorgvuldig zijn en denkt vaak lang na voordat ze iets oppert tijdens een vergadering, met als gevolg dat een collega haar slimme punt nét wat eerder maakt en er met de lof vandoor gaat. Behoorlijk frustrerend. ‘Dan vervloek ik die persoon, terwijl het natuurlijk mijn eigen schuld is’, zegt de accountmanager. Veel werknemers vinden het lastig zichzelf in de kijker te spelen, zegt Mirjam Hubregtse, auteur van het boek Profileren zonder Opscheppen. Ze weten niet goed hoe ze dit moeten aanpakken, of ze zijn bang om als blaaskaak over te komen. ‘Tijdens trainingen hoor ik vaak: Ik ben niet iemand die loopt te tetteren over wat ik allemaal doe.’ Het is een hardnekkig misverstand dat zichtbaarheid draait om borstklopperij. Het betekent dat je van je laat horen, zodat collega’s en je baas weten waar je mee bezig bent.’

7 tips om je zichtbaarder te maken zonder dat het irritant wordt:

1. Wees competent
   ‘Uit onderzoek blijkt dat zichtbaarheid goed is voor je carrière’, zegt Irene de Pater, hoogleraar Organisatiepsychologie aan de Edith Cowan University in Perth, Australië. ‘Als je jouw stem op een positieve wijze laat horen, dan geef je het signaal dat je competent bent. Hierdoor zit je in de hoofden van anderen en denkt men eerder aan jou als er een interessante klus voorbijkomt.’
   Toch gaat het om méér dan alleen klimmen op de carrièreladder. ‘Zichtbaarheid hangt ook samen met de eigen werktevredenheid’, aldus De Pater. Ze haalt de theorie over zelf-determinatie aan van psychologen Edward Deci en Richard Ryan. Die theorie stelt dat de mens een aantal fundamentele behoeftes heeft. ‘Werknemers willen zich autonoom en competent voelen, en verbonden met anderen.’ Het klinkt logisch: als duidelijk is waar anderen jou voor kunnen inzetten, en waarvoor niet, zullen ze jou meer waarderen. Bovendien, je krijgt werk dat bij je past. En dat levert meer werkplezier op.
2. Weet wat je doel is
   Zichtbaarder worden zou nooit een doel op zich moeten zijn, zegt Hubregtse: ‘Het is een middel om een ander doel te bereiken. Bijvoorbeeld: je wilt promotie maken. Of je wilt dat jouw idee wordt overgenomen, of dat mensen jou kiezen voor een project. Het is dus belangrijk vooraf te weten wát je wilt bereiken.’
3. Noem ook je collega’s
   Het is niet eenvoudig om een goede indruk te maken op de werkvloer. Wie te aardig doet, loopt de kans niet serieus te worden genomen. Schep je op over je talenten, dan mogen mensen je niet. Wetenschappers noemen dit het ‘zelfpromotie-dilemma’.
   Amerikaans onderzoek, gepubliceerd in vakblad Journal of Personality and Social Psychology, laat zien dat er wel degelijk een middenweg is, namelijk door tegelijkertijd de prestaties van je collega’s én die van jezelf te benoemen. In de studie werden werknemers en leden van het Amerikaanse Congres beoordeeld en de mensen die gebruik maakten van deze ‘duo promotie’ werden sympathieker én geschikter bevonden.
   ‘Door anderen eer te geven voor hun werk kom je zelfverzekerd over, waardoor je wel moet weten waar je het over hebt’, zei Eric VanEpps, marketing hoogleraar aan de Vanderbilt University in The Wall Street Journal. ‘Je kunt jezelf profileren én tegelijkertijd je teamleden noemen, door over ‘we’ te spreken, in plaats van ‘ik’’, beaamt De Pater.
4. Vermijd afzwakkende taal
   ‘Wil je overtuigend overkomen, vermijd dan vage of afzwakkende taal’, zegt Hubregtse. Het gaat om woorden als ‘eigenlijk’, ‘misschien’ of ‘beetje’. ‘Je kunt beginnen door er bij collega’s op te letten. Dan merk je pas hoe vaak iemand een zin begint met: ‘Ik weet eigenlijk niet of het een goed idee is, maar misschien…’ Ben je overtuigd dat je iets te melden hebt, zeg het dan gewoon. ‘Je kunt vervolgens geïnteresseerd afsluiten: ‘Ik ben benieuwd wat jullie hiervan vinden.’
5. Zoek een bondgenoot
   Mensen als Saskia hebben de neiging om tijdens een vergadering eindeloos op hun beurt te wachten. ‘Dat geldt nog meer voor introverte mensen die eerst observeren en nadenken voordat ze zich uitspreken’, zegt De Pater. ‘Zoek een bondgenoot die jou een zetje geeft’, adviseert de hoogleraar. ‘Deel vooraf je idee met een collega die jou er in de vergadering naar vraagt.’
   Ten tijde van de Amerikaanse president Barack Obama bedachten vrouwelijke medewerkers in het Witte Huis een vergelijkbare tactiek (‘amplificatie’) om een plek voor zichzelf op te eisen. Wanneer een vrouwelijke stafmedewerker tijdens een vergadering een belangrijk punt naar voren bracht, herhaalden de andere vrouwen in het gezelschap haar standpunt. ‘Dit dwong de mannen de bijdrage te erkennen – en ontzegde hen de kans het idee als hun eigen idee te claimen’, aldus The Washington Post.
6. Blijf positief
   Gaat iemand er met jouw idee vandoor? ‘Probeer positief te blijven en laat je niet uit het veld slaan’, zegt Hubregtse. Tijdens diezelfde vergadering kun je dit namelijk repareren. ‘Pak het idee terug, door te zeggen: ‘Ja precies, dat is ook mijn idee, ik zal uitleggen wat ik ermee bedoel.’ Zie vergaderen als een spel.’ En ja, daar hoort een element van competitie bij.
7. Denk aan de ander
   In deze tijd van influencers waarin menigeen zichzelf als een ‘merk’ neerzet, kan zelfpromotie oppervlakkig en zelfzuchtig lijken. Hoe voorkom je dat? ‘Hou altijd de ander in gedachte’, zegt Hubregtse. ‘Ik kan op LinkedIn een bericht plaatsen dat ik een training geef op een gave locatie in Brussel. Maar wat hebben anderen daaraan? Het is waardevoller als ik deel wat ik tijdens die training leerde, iets wat mensen zelf kunnen toepassen. Jezelf profileren wordt makkelijk als je tegelijkertijd de ander helpt.’

Wil jij jezelf ook wat vaker in de spotlights zetten?

Doe dan eens mee aan Profileren zonder Opscheppen, Profileren op Papier, Jezelf Pakkend Presenteren, Stijlvol en Succesvol jezelf laten zien of Overtuigend Stemgebruik. Niet alleen door je gedrag, ook met je woordkeuze, uiterlijke presentatie, stemgebruik en houding kun je laten zien en horen hoe jij anderen kunt helpen.

En deze en nog veel meer tips staan ook in het boek Profileren zonder Opscheppen. Leuk cadeau voor jezelf, en ook voor anderen die zichzelf zichtbaarder mogen maken.